معرفی کاکتوس:

کاکتوس(به انگلیسی: Cactus) گیاهی زیبا از گونه کاکتوسیان، که گونه‌ای از میخک‌سانان هست. کاکتوس را اغلب می‌توان بصورت کاکتوس خاردار و کاکتوس گوشتی مشاهده نمود.

کاکتوس ها متعلق به آب و هوای بیابانی و خشک است. ساقه متورم و آبدار آن باعث مقاومتش به خشکی شده است زیرا آب را در خود ذخیره می کند و در دوران کم آبی از آن استفاده می کند.

با وجود اینکه این گیاهان بومی نواحی بیابانی است، در محیط خانه ها قابلیت نگهداری دارد. در مجموع گیاهی مقاوم و کم توقع است و با توجه به تفاوت ظاهری این گیاه با سایر گیاهان آپارتمانی و وجود اشکال متفاوت و زیبا و با حداقل توجه و رسیدگی به سادگی می تواند زیبایی بخش محیط های خانه و آپارتمان گردد.

آبیاری کاکتوس:

بهترین زمان آبیاری زمانی است که خاک گلدان کاملا خشک شده باشد.

کاکتوس ها توانایی نگهداری آب در  خودشان را دارند تا در مواقع ضروری از آن استفاده کنند، هنگام آبیاری باید این گیاه به نحوی آبیاری شود که سیراب شده و آب اضافی از انتهای گلدان خارج شود. در حقیقت باید کل خاک بستر مرطوب شود.

ساده ترین روش حصول اطمینان از خشکی خاک این است که یک خلال دندان را با احتیاط در خاک فرو کنید، اگر خلال دندان نمناک شد، باز هم یکی دو روز صبر کنید.

البته این نکته نیز حائز اهمیت است که در تابستان به دلیل گرمای هوا خاک گیاه زود خشک می شود و نیاز داریم آب بیشتری به آنها بدهیم. در حالی که هرچه به فصل پاییز و زمستان نزدیک می شویم نیاز به آبیاری نیز کمتر احساس می شود.

در فصول سرد سال که گیاهان به خواب زمستانی می روند بایستی آب و کود کمتری به آنها داده شود.

فصل گرما زمان خواب بعضی از گونه‌های کاکتوس‌ها می‌باشد. پس با شناخت انواع گل کاکتوس و آماده کردن شرایط از خراب شدن گل کاکتوس تان جلوگیری کنید.

به عنوان مثال فصل خواب کاکتوس لیتوپس یا سنگی فصل تابستان می‌باشد که باید میزان آبیاری آن را کم کنید.

آبیاری کم و خشکی طولانی مدت در فصول رشد موجب خشک شدن ریشه ها گشته و در صورت آبیاری مجدد امکان پوسیدن ریشه ها وجود دارد.

کاکتوس هایی که در فصول رشد در فضای آزاد نگهداری می شود، نسبت به نگهداری در خانه، رطوبت را سریعتر از دست می دهند. بنابراین فواصل زمانی آبیاری کم می شود.

نور مناسب کاکتوس:

شاید برایتان سؤال ایجاد شود که چرا در طبیعت زیر نور شدید آفتاب کاکتوس نمی سوزند، زمانی که گیاه از همان ابتدای زندگی در زیر نور آفتاب باشد به مرور خود را با این شرایط تطبیق می دهد و نور آفتاب را تحمل می کنند. پس برای نگهداری شما نیاز به نور آفتاب فیلتر شده یا ملایم دارید حداقل ۳-۴ ساعت در روز.

• از دادن آب به گل کاکتوس در زیر نور آفتاب خودداری کنید زیرا باعث سوختگی و ایجاد لک بر روی گیاه می شود.

• کاکتوس ها نیاز دارند در طول روز سه تا چهار ساعت در معرض نور غیرمستقیم خورشید باشند، پنجره جنوبی ساختمان ها بهترین نور را برای کاکتوس ها تامین می کند و اگر شرایط تامین نور غیر مستقیم خورشید در خانه فراهم نبود می توان از نور مصنوعی هم استفاده کرد.

• کاکتوس بدون نیاز به نور زرد و خراب می شود.

• کاکتوس ها در محیط گلخانه و در شرایط متعادل پرورش داده می شوند و اگر مدت طولانی در معرض نور مستقیم خورشید باشد می سوزند.

• کاکتوس های با تیغ های فشرده و دارای مو مانند سفالئسرئوس، اسپوستوا و سایر گونه ها نور آفتاب بیشتری را نسبت به کاکتوس های بدون تیغ تحمل می کنند.

دمای مورد نیاز کاکتوس:

کاکتوس ها گیاهان مقاومی هستند که می توانند در دمای  پنج درجه تا مثبت ۵۰ درجه تاب بیاورند دمای پنج درجه سانتی گراد باعث خوابیدن گیاه  و توقف رشد آن می شود.

کاکتوس ها در فصل رشد خود دمای ۳۲ تا ۳۸ درجه را تحمل میکنند.

بهترین دما در فصل استراحت آنها، ۷ تا ۱۲ درجه سانتیگراد است. ولی زمانی که دما از این حد بالاتر رود باعث پختگی بافت های داخلی گیاه می شود.

بهترین دما برای رشد کاکتوس ۱۵ تا ۲۷ درجه سانتی گراد است. دمای پنج درجه سانتی گراد باعث خوابیدن گیاه  و توقف رشد آن می شود.

نکته : هوای سرد در فصل استراحت، میتواند به گل دهی گیاه در فصل رشد منجر شود.

خاک مناسب برای رشد کاکتوس:

برای اینکه خاک آب زیادی جذب نکند یا در گلدان آب جمع نشود و گیاه پوسیده نشود باید خاک زه کش مناسب داشته باشد، در ترکیب خاک از مقدار زیادی ماسه استفاده شود و ته گلدان با پوکه یا سنگ های درشت پر شود  و با ایجاد این زه کش آب اضافی از بستر خاک خارج شود. از طرفی باید گلدانی تهیه شود که سوراخ های ریزی در انتهای آن ایجاد شده باشد تا آب از آنجا خارج شود.

از پنج درصد کوکوپیت، پنج درصد ذغال و خاک برگ یا خاک باغچه با درصد کم هم می توان در خاک کاکتوس استفاده کرد.

گاهی در وقت جابجایی کاکتوسها مشاهده می شود که ریشه گیاه وضع مناسبی ندارد و حالت پوسیده پیدا کرده است در این حالت بهترین راه هرس کردن ریشه می باشد و باید فقط ریشه هایی را باقی گذاشت که سالم و قوی باشد،درصورتی که تمام ریشه وضع نامناسبی داشت از بریدن تمام ریشه ها نترسید.ریشه های جدید سریعا رشد خواهند کرد.معمولا پس از جابجایی گلدان و اصلاح ریشه ها تا ده روز نباید به گیاه آب داد.

کود مناسب برای رشد بهتر کاکتوس:

در فصل تابستان کاکتوس ها و ساکولنت ها را باکودهای ازت پایین و پتاس بالا هر ماه یکبار کوددهی کرد..

نکته: کود بایستی در فصل بهار و تابستان به گیاه اضافه شود.

نکته: کاکتوس هایی که خواب هستند را نباید کود داد.

چه زمانی برای عوض کردن گلدان کاکتوس مناسب است؟

زمان مناسب برای عوض کردن گلدان کاکتوس فصل بهار و تابستان است. وقتی ریشه های گیاه از حفره های داخل گلدان خارج شود می توان  گلدان آن را عوض کرد.

البته باید توجه داشت که سایز گلدان جدید یه سایز بزرگتر از گلدان قبلی باشد.زیرا اگر گلدان بزرگتری انتخاب شود گیاه به خوبی رشد نمی کند.

گلدان‌ها، باید پاک و گندزدایی شده و قبل از کاشت خشک شوند. گلدان با اندازه صحیح باید استفاده شود. چون خیلی بزرگ، رطوبت زیادی در خود نگه‌داشته که برای کاکتوس مضر است. در گلدان‌های کوچک، ریشه آنها به هم پیچ خورده و رشد آنها متوقف می‌شود.

گلدان سفالی، بهترین گلدان برای کاکتوس:

گلدان‌های سفالی، اغلب بر گلدان‌های لعاب‌دار، فلزی یا پلاستیکی ترجیح داده می‌شود. چون این گلدان‌ها، منافذی برای تبادل هوا دارند.

زمان مناسب برای پیوند و قلمه زدن کاکتوس‌ها:

فصل تابستان زمان مناسبی است برای پیوند و قلمه زدن کاکتوس‌ها، در این فصل می توانید گیاهان خود را تکثیر کنید. همچنین فصل تابستان زمان گلدهی اکثر کاکتوس ها می باشد که با گرده افشانی می توان از آنها بذر تهیه کرد.

چرا برخی کاکتوس ها گل ‌نمی دهند ؟

برخی گونه هایی از کاکتوس در بازه زمانی ۲۰ تا ۳۰ساله گل می دهند ولی برخی دیگر  بعد از دو سه سال وارد فضای گلدهی می شوند.بنابراین گلدهی به نوع کاکتوس بستگی دارد.

نکات مهم برای گلدهی کاکتوس:

• سن بلوغ گیاه است. تا وقتی به سن گلدهی نرسد شما هر چقدر هم کود یا نور مناسب باشد گل نمی دهد. 

• نور و آبیاری مناسب و کوددهی منظم با کودهای پتاس بالا در فصل رشد است.

• بستر مناسب کاکتوس معمولا خاک باید متخلخل باشد.

• فراهم کردن فصل خواب. وقتی هوا سرد می شود کاکتوس خودش را برای استراحت آماده می کند در این فصل باید آبیاری را محدود کنید.

• کوددهی را کم و با توجه به منطقه سکونت و دمای محیط نگهداری، ماهانه یا سه ماهی یکبار انجام بدهیم  دما را پایین نگه داریم نه در حدی که گل را دچار آسیب کند.

• فضای آزاد و باز به شرطی که از یخ زدگی و سرما محافظت شوند اکثر کاکتوس ها تا دمای ۷ درجه سانتیگراد را تحمل می کنند.

• اول فصل رشد آبیاری با هیومیک اسید یا بیوبیست گلد تا ریشه رو وادار  و تحریک به فعالیت کند. 

این موارد اگر رعایت شود حتما کاکتوس شما گل می دهد.

میوه کاکتوس:

امروزه میوه کاکتوس به عنوان میوه درجه اول در بعضی از کشورها مورد علاقه مردم است. کشور مراکش به عنوان یکی از بزرگترین صادرکننده این میوه است که مناطق وسیعی را در این کشور در بر گرفته است.

دیش گاردن کاکتوس:

با ایجاد این باغ های کاکتوس ، یک کویر کوچک را در داخل خانه برای خود ایجاد کنید. اگر قبلاً تعدادی از این گیاهان مقاوم را در اطراف خانه خود داشته اید ، این باغ مینیاتوری می تواند آنها را به یک قطعه مرکزی بسیار چشمگیر تبدیل کند. فقط هنگام مونتاژ این گیاهان ، چیدمان را بسیار رعایت کنید و هنگام دست زدن به این گیاهان حتما از دستکش های ضخیم باغبانی استفاده کنید زیرا تیغ های این گیاهان ، می تواند انگشتان دست شما را به درد بیاورند.

مشکلات و بیماری کاکتوس و راه درمان آنها:

علت چروک شدن کاکتوس چیست؟

آبیاری کم یا زیاد

وقتی کاکتوس بیش از حد آبیاری شود خصوصا در فصل زمستان، چروک می شود.بنابراین نباید بیش از حد به کاکتوس آب داد.

چروک شدن و خم شدن کاکتوس های ستونی می تواند نشانه کم آبی باشد. که با آبیاری مجدد به حالت اولیه بر می گردند. 

علت قهوه ای شدن کاکتوس چیست؟

یکی از نشانه های زیاد بودن میزان نور تغییر رنگ کاکتوس ها و ساکولنت ها به قرمز و قهوه ای می باشد که باید میزان نور را کم کنیم.

آفتاب سوختگی:

شاید در ابتدا آفتاب سوختگی با ماهیت کاکتوس که همیشه نور آفتاب را می‌پسندد تناقض داشته باشد. ولی در شرایطی که کاکتوس را از محیط کم نور برای رشد بیشتر به محیط با نور شدیدتر جابجا می‌کنید، احتمال آفتاب سوختگی گیاه بیشتر می‌شود.

همین شرایط در زمان خرید کاکتوس هم در مواقعی شایع است. گیاه شما زمانی در شرایط کم نور مغازه بوده است و شما پس از خرید، آن را در محیطی پر نور قرار می‌دهید. آفتاب سوختگی به دو صورت سفید یا قهوه ای پیش می‌آید. در مورد لکه های سفید امکان درمان وجود دارد‌. اما در مواردی که لکه ی قهوه ای روی کاکتوس به وجود آمده است، متاسفانه لکه ها برای همیشه بر کاکتوس شما خواهند ماند.

برای جلوگیری از گسترش لکه های قهوه‌ای و از بین بردن لکه های سفید باید به این طریق عمل کنید: کاکتوس را به سایه منتقل کنید و به مدت یک هفته در همان شرایط آبیاری کنید تا به شکل اولیه باز گردد. پس از آن می‌توانید به صورت تدریجی و قدم به قدم کاکتوس را به محیط پر نور تر منتقل نمایید.

آبیاری بیش از حد:

کاکتوس ها به طور معمول آب را به مقدار زیاد جذب می کنند و به کمک ریشه ها آب را در سریع ترین زمان به داخل ساقه خود انتقال می دهد. به همین علت آبیاری بیش از حد، باعث نابودی کاکتوس می‌گردد. با این مشکل، پوسیدگی هایی در قسمت ریشه و پایین ساقه شروع می‌شود و به مرور باعث مرگ آن می‌شود. برای درمان این بیماری باید کاکتوس را سریعا از خاک بیرون آورید و خاک را از ریشه های آن پاک کنید. ریشه های پوسیده راجدا کرده و دوباره کاکتوس را بکارید. در صورت پوسیدگی تنه، قسمت بیمار را جدا کرده و اجازه دهید به مدت ۲ روز خشک شود و سپس اقدام به کاشت آن در گلدان نمایید.

تغییر شکل نامتعارف کاکتوس:

تغییر شکل کاکتوس گاهی بر اثر کمبود نور در یک سمت آن است. از این جهت کاکتوس به سمت نور کشیده شده و باعث بد فرم شدن آن می‌شود. راهکار این مشکل می‌تواند جابجایی گلدان به محیط پر نور تر باشد. به محض دریافت نور کافی، کاکتوس به رشد عادی خود ادامه می‌دهد ولی متاسفانه فرم قبلی خود را تغییر نداده و ادامه رشد به شکل طبیعی می باشد.

یخ زدگی:

عموما محیط شناخته شده برای کاکتوس ها، محیط های گرم و خشن هستند. کاکتوس در این مناطق شبها دماهای پایین را نیز تجربه می کند و منظور از یخ زدگی، تحمل کاکتوس برابر سرما نیست. بلکه یخ زدن آب درون کاکتوس در دمهای پایین است. این یخ زدگی می‌تواند باعث آسیب به بافت گیاه و نابودی تدریجی کاکتوس شما شود. در صورت یخ زدگی، قسمت پوسیده را جدا کنید و گلدان را برای بازگشت به حالت طبیعی به محیطی گرم منتقل نمایید. می‌توانید از گرمای مصنوعی مانند لامپ و … نیز استفاده کنید.

کنه قرمز عنکبوتی:

این کنه یکی از بدترین و رایج ترین آفات گیاهان آپارتمانی می‌باشد که به علت اندازه ریز به سختی با چشم دیده می‌شود. این کنه علاقه زیادی به قسمت های جدید گیاه داشته و به آنها حمله می‌کند و ظاهری خشک و قهوه ای به کاکتوس می‌دهد. راه مقابله با این کنه استفاده از آفت کش مخصوص آن است.

شته:

این آفت بیشتر بر جوانه ها و قسمت های تازه رشد می‌کند. برای از بین بردن این آفت می‌توانید از سموم سیستماتیک و آبپاشی با فشار استفاده نمایید.

شپشک آرد آلود:

شپشک آرد آلود یکی از خطرناک ترین و در عین حال سخت ترین آفات در کاکتوس هاست. این حشرات در داخل شیارهای کاکتوس هم نفوذ کرده و از کاکتوس تغذیه می‌کنند. برای از بین بردن این نوع آفت باید توجه داشت که تمامی شپشک ها از سطح کاکتوس پاک شوند. می‌توانید با استفاده از مسواک اقدام به پاک سازی آنها کنید. استفاده از سموم خانگی برای از بین بردن آنها بهتر از سموم شیمیایی است. اما در صورت نتیجه نگرفتن از آنها از آفت کش های سیستماتیک استفاده کنید.

شپشک سپردار:

تغذیه این شپش از شیره کاکتوس می‌باشد. این شپشک به تمامی نقاط کاکتوس حمله کرده و پس از مدت کوتاهی به سرعت تکثیر می‌گردد. در ابتدا با هر وسیله‌ای شده باید این آفات را از گیاه جدا کنید. پس از آن می‌توانید از آفت کش های مخصوص جهت درمان بیماری کاکتوس استفاده کنید.

حلزون:

کاکتوس ها در فضای خانه به ندرت دچار حمله حلزون قرار می گیرند. اما به سادگی می‌توانید آنها را در محیط سایه دار نزدیک گلدان پیدا کنید. به محض پیدا کردن آنها سریعا باید از گیاه دورشان کنید.